Một số kinh nghiệm chia sẻ trong nuôi heo nái (kỳ 1)

Tại sao nên làm ô úm cho heo con phía trước hoặc ở giữa?

Khi heo mẹ đẻ, bản năng làm mẹ bắt đầu được kích hoạt. Đối với heo mẹ cảm thấy yên tâm hơn khi nhìn thấy con của chúng và đàn con cũng cảm nhận được an toàn khi được ở bên và cảm nhận được hơi thở của mẹ chúng.

• Trao đổi thông tin giữa mẹ và con: Ô úm heo con ở gần đầu con mẹ sẽ giúp cho trao đổi thông tin giữa heo mẹ và heo con tốt hơn. Khi đàn con ở gần phía đầu con heo mẹ thì heo con sẽ nhận được tín hiệu của heo mẹ khi thức giấc cho con bú, và khi lượng sữa trong cơ thể nhiều và căng lên thì heo mẹ sẽ phát tín hiệu để heo con thức giấc và bú. Ngược lai, khi heo con đói và có biểu hiện cần được bú thì heo mẹ cũng sẽ biết và chuẩn bị đáp ứng bằng việc nhìn thấy và quan sát thấy. Nếu như ô úm đằng sau thì heo mẹ có thể không nhìn thấy và vô thức có thể sẽ đè con của nó.
• Nhiệt độ: Heo con cần nhiệt độ cao, khi heo được ở gần đầu heo mẹ thì hơi thở heo mẹ là một nguồn nhiệt giúp sưởi ấm cho heo con tốt hơn khi mà ô úm nằm phía sau. Có ý kiến cho rằng làm ô úm phía trước khi sưởi cho heo con sẽ làm tăng nhiệt độ heo mẹ, điều này không đáng ngại bởi vào mùa đông ở miền Bắc nhiệt độ thường xuống rất thấp <20^oC, chúng ta chỉ sưởi ở ô úm heo con nên lượng nhiệt tỏa ra không đủ ảnh hưởng đến heo mẹ. Vào mùa hè, heo con không phải sưởi nhiều nên không có sự ảnh hưởng lớn. Một lý do khác, khi heo con ở trong môi trường ô úm nhiệt độ đang cao nên ngại ra ngoài để bú hoặc ra ngoài bị sốc nhiệt.
• Vệ sinh: Ô úm được thiết kế 3 mặt bên, 1 mặt trên (chưa bóng sưởi). Mặt bên phía heo mẹ không có vách ngăn và nằm ngay sát khu vệ sinh, khi heo mẹ đi vệ sinh nước tiểu, phân sẽ bắn bẩn vào trong khu úm, heo con đi lại khu vực này cũng sẽ rất bẩn dẫn đến heo con dễ bị nhiễm bệnh, đặc biệt là tiêu chảy.
• Vận hành: Khi chăm heo đẻ, người nuôi sẽ thao tác mọi hoạt động ở phía sau heo nái, nếu đặt ô úm ở phía sau heo con sẽ bị che khuất khi nằm trong ô úm. Điều này khiến người nuôi gặp khó khăn trong việc theo dõi tình trạng, hành vi của heo con cũng như điều chỉnh nhiệt độ ô úm cho phù hợp. Ngoài ra, trong quá trình chăm sóc heo con, bắt heo làm ngoại khoa sẽ bị vướng ô úm tại vị trí nắp ô úm và hệ thống đèn sưởi.
• Heo con bú và heo mẹ cho bú: Heo con sẽ ra bú đồng loạt và theo cữ thời gian nhất định, sau khi ra tín hiệu cho bú, heo mẹ sẽ nằm sang bên mà heo con thường bú để cho heo con bú, tức là heo mẹ và heo con đã truyền đạt được thông tin cho nhau. Heo con từ ngày thứ 3 trở đi có thói quen bú vú nào thì sẽ quen bú vú đó nên tư thế nằm của heo mẹ là rất quan trọng để heo con bú theo trật tự và không xáo trộn, đây là tập tính bản năng..

Hiện nay, thiết kế ô úm tại các trang trại ở Việt Nam đang để ô úm ở ô rộng phía sau của khung nái đẻ. Điều này có một số thuận lợi nhất định trong việc thao tác của người chăn nuôi. Tuy nhiên, để ô úm ở phía sau dễ bị bẩn do heo nái đái, ỉa vấy bẩn nhưng nếu làm quá gần lên đầu thì heo mẹ uống nước sẽ bắn làm ướt nền, thảm úm làm heo con lạnh và gây tiêu chảy. Vậy nên phương án đặt lồng úm ở giữa chuồng là tối ưu nhất.

Để khắc phục tình trạng trên, thiết kế ô úm hiện nay đang là mặt sau ốp vào vách chuồng, mặt trước bị kín và trổ cửa cho heo ra vào, một mặt bên bắn kín tôn và mặt bên còn lại sử dụng vách của khung lồng chuồng. Để sử dụng ô úm để ở giữa chuồng (cách vách trước 0,5m và cách vách sau 0,5m), thì cần phải cải tiến lồng úm như sau: Bịt kín 2 vách 2 đầu, mở rộng vách trước hết toàn bộ chiều dài lồng úm và cao 35cm để đảm bảo heo ra vào lồng dễ dàng và có chỗ để đứng bú.